Nasza szkoła

      • Patron Szkoły - Janusz Korczak

      • Janusz Korczak (prawdziwe imię i nazwisko – Henryk Goldszmit) urodził się w 1878 lub 1879 roku w Warszawie. Pochodził ze spolonizowanej rodziny – jego pradziadek był szklarzem, dziadek lekarzem, zaś ojciec – Józef Goldszmit – znanym warszawskim adwokatem. On sam, jako Żyd-Polak, poczuwał się do podwójnej identyfikacji narodowej.

               Mając osiem lat, rozpoczął naukę w szkole początkowej Augustyna Szmurły przy ul. Freta. Później uczęszczał do Gimnazjum Praskiego, w którym wykładano w języku rosyjskim. Młody Korczak cały swój wolny czas poświęcał literaturze. W 1896 r. doświadcza utraty bliskiej mu osoby – po kilkuletniej chorobie psychicznej umiera mu ojciec. Trudna sytuacja materialna rodziny zmusiła go do udzielania korepetycji.

              Debiutem pisarskim J. Korczaka była opublikowana w 1896 r. w tygodniku satyrycznym Kolce humoreska Węzeł gordyjski. W 1898 r. zdał maturę, a następnie zapisał się na studia medyczne na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie studiów powstała jego pierwsza powieść Dzieci ulicy – opublikowano ją w 1901 roku. W tym czasie pracował również w bezpłatnej czytelni dla dzieci.

              Pod koniec studiów lekarskich rozpoczął pracę na koloniach – w 1904 i 1907 r. został zatrudniony jako wychowawca dzieci żydowskich w ośrodku wakacyjnym Michałówka. Pracował również jako wychowawca kolonijny dla chłopców chrześcijańskich w Wilhelmówce. W marcu 1905 r. Henryk Goldszmit otrzymał dyplom lekarza i podjął pracę w żydowskim Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów przy ul. Śliskiej 51 w Warszawie. W 1912 r. rozstał się na zawsze z pracą w szpitalu, zamieszkał przy ul. Krochmalnej 92 i objął funkcję dyrektora nowo otwartego żydowskiego Domu Sierot.

                 W 1914 r. został powołany do wojska, na początku jako ordynator polowego szpitala dywizyjnego na Ukrainie, potem został lekarzem pediatrą w przytułku dla dzieci ukraińskich pod Kijowem. Podczas wojny napisał jedną ze swoich najważniejszych książek – Dziecko w rodzinie. Po powrocie do Warszawy znowu podjął pracę w Domu Sierot.

               W 1926 r. zainicjował wydawanie eksperymentalnego tygodnika dzieci i młodzieży Mały Przegląd jako dodatku do dziennika Nasz Przegląd. Było to pismo praktycznie całkowicie tworzone „przez dzieci i dla dzieci”.

              W pierwszych dniach II wojny światowej wraz z wychowawcami dyżurował dzień i noc w Domu Sierot. We wrześniu 1939 r. po raz ostatni przemówił w Polskim Radiu. Od samego początku okupacji cały czas zabiegał o wsparcie dla swojej instytucji. W okresie wakacyjnym 1940 r. wybrał się jeszcze z dziećmi na kolonie letnie do Różyczki. Jesienią 1940 roku. Dom Sierot, jako instytucja żydowska, został przesiedlony do getta przy ul. Chłodnej 33, zaś J. Korczak trafił do aresztu za nienoszenie nakazanej Żydom opaski z gwiazdą Dawida. Od maja 1942 r. zaczął pisać Pamiętnik, który ukazywał tragiczny obraz okupacji hitlerowskiej. Świadomie odrzucał propozycje osobistego ratunku – nie przyjął pomocy w opuszczeniu getta i ukryciu się, zaś w dniu deportacji, 5 sierpnia 1942 r., w czasie trwania tzw. „wielkiej akcji” (głównego etapu eksterminacji ludności warszawskiego getta), odmówił opuszczenia dzieci i pracowników Domu Sierot.

               Janusz Korczak zmarł 7 sierpnia 1942 r. w Treblince (obozie zagłady). Żyje nadal w sercach najlepszych pedagogów, napawa otuchą, wiarą w dobro człowieka, w dobro dziecka. Jest autorem nowatorskiego systemu pedagogicznego:

        „Dziecko ma prawo do korzystania ze swoich praw, niezależnie od rasy, koloru, płci, języka, narodowości, wyznania lub pochodzenia społecznego”.

        „Dziecko chce być dobre, jeśli nie umie – naucz, jeśli nie wie –wytłumacz, jeśli nie może –pomóż”.

        „Dzieci nie są głupsze od dorosłych, tylko mają mniej doświadczenia”.

        Wzywam o magna charta libertatis, o prawa dziecka. Może ich jest więcej, ja odszukałem trzy zasadnicze:

        1. Prawo dziecka do śmierci.

        2. Prawo dziecka do dnia dzisiejszego.

        3. Prawo dziecka, by było tym, czym jest .

        [...] niespornym jest prawo [dziecka] do wypowiadania swych myśli, czynnego udziału w naszych o nim rozważaniach i wyrokach. Gdy dorośniemy do szacunku i ufności, gdy samo zaufa i powie, co jest jego prawem – mniej będzie zagadek i błędów

         

        Wybrane utwory Janusza Korczaka:

        „Dzieci ulicy", 1901

        „Koszałki i opałki”, Warszawa 1905

        „Dziecko salonu”, Warszawa 1906

        „Bobo”, 1914

        „Momenty wychowawcze”, 1919

        „Jak kochać dziecko”, t.1, 1920

        „Jak kochać dziecko”, t.2, 1920

        „O gazetce szkolnej”, 1921

        „Bankructwo małego Dżeka”, 1926

        „Król Maciuś Pierwszy”, 1928

        „Prawo dziecka do szacunku”, 1929

        „Król Maciuś na wyspie bezludnej”, 1931

        „Kajtuś Czarodziej”, 1934

        „Ludzie są dobrzy”, 1938

        „Pedagogika żartobliwa”, 1939